استفاده‌کننده‌ی گرامی

این پایگاه اینترنتی برای گرد‌آوری اصطلاح‌های زبان فارسی و دری (فارسیِ رایج در افغانستان) بنیان‌گذاری شده است. برای هر اصطلاح:

- معنی یا معنی‌های آن و

- یک یا چند مثال داده می‌شود و

- تلاش می‌شود چگونگی پیدایش و دگرگونی آن پژوهش و ثبت شود.

شما می‌توانید

اصطلاح موردنظر خود را میان آنهایی که تاکنون وارد شده‌اند، بیابید.

برای این کار کلیدواژه (مدخل) یا یکی از واژه‌های تعیین‌کننده‌ی اصطلاح موردنظر خود را در بخش جستجو بنویسید و دستور جستجو بدهید.

اما شما می‌توانید با

- پیشنهادِ اصطلاح‌های تازه،

- پیشنهادِ تکمیل و اصلاحِ اصطلاح‌های موجود و

- نظرهای اصلاحی و تکمیلی خود

این فرهنگ را پربار‌تر و به بهتر شدن این پایگاه یاری کنید.

بهترین شیوه برای همکاری با پایگاه، نام‌نویسی در آن است .

لطفا پیش از پیشنهاد اصطلاح تازه، با استفاده از بخش جستجو مطمئن شوید که آن اصط. در فرهنگ موجود نیست.

پیشنهادهای داده‌شده پس از بررسی در فرهنگ وارد می‌شوند و در معرض استفاده‌ی همگان قرار می‌گیرند.

توضیح مثال معنی اصطلاح

خودش می‌دانست که زیر ذره‌بین ماموران امنیتی قرار دارد و خیلی مواظب بود تا بهانه‌ای به‌دست آنان ندهد.

زیر نظارت شدید قرار داشتن

زیر ذره‌بین قرار داشتن

باید رفتار این فرد را زیر ذره‌بین گذاشت تا روشن شود که برای چه کسی کار می‌کند

چیزی/ کسی را زیر نظارت شدید قرار دادن؛ به چیزی/ کسی بیش از اندازه دقت کردن؛

چیزی/ کسی را زیر ذره‌بین گذاشتن/ قرار دادن

- اصل جهیزیه، بر خلاف عقیده و ذهنیت عموم، حقی است برای زن که مرد باید عهده دار تهیه‌ی آن گردد و اساسا جهیزیه نوعی «دین » است بر ذمه ی مرد ... (سایت hawsa.net)

- کسی که روزه‌ی قضاء بر ذمه دارد ولی توانایی جسمی و مالی ادای آن را ندارد، ...

(سایت hawsa.net)

انجام کاری/ پرداخت مبلغی بر عهده‌ی کسی بودن

بر ذمه‌ی کسی بودن

از دیدنش چنان ذوق‌زده شده بودم که زبانم بند آمده بود.

به‌وجد آمدن؛ دستخوش شادی بیش‌ازحد شدن

ذوق‌زده شدن

وقتی با برخورد سرد آنها روبرو شد، توی ذوقش خورد و مدتی توی لاک خودش فرو رفت.

در اثر روی‌داد یا برخوردی، شادی/ اشتیاق کسی یک‌باره از بین رفتن/ احساس ناخوشایندی در کسی پیدا شدن

توی ذوق کسی خوردن

انتقاد کردن خوبه، اما نباید این‌طور توی ذوق یک جوون زد.

اشتیاق کسی را از بین بردن؛ حالت ناخوشایندی در کسی ایجاد کردن

توی ذوق کسی زدن

به‌طور معمول درباره‌ی شخص مرده‌ای گفته می‌شود.

ذکرش به‌خیر، همیشه دوستان را دور هم جمع می‌کرد و شمع مجلس بود.

یادش به‌خیر؛ یادش گرامی!

ذکرش/ یادش به‌خیر

آشیخ مهدی وقتی بالای منبر می‌رفت، بعد از گفتن چند جمله‌ای درباره‌ی احکام نماز یا روزه، بلافاصله به ‌صحرای کربلا می‌زد و ذکر مصیبت می‌کرد.

در مقام بخشی از روضه، شرح شهادت امامان شهید و رنج‌های آنان را گفتن

ذکر مصیبت کردن