- حاجی از بچگی پیش دکاندارها و تاجرهای متعددی پادویی کرده و همه‌ی فوت‌وفن کاسبی را یاد گرفته بود ... معروف بود که از آب کره می‌گیرد.

- با وجودی که پولش با پارو بالا می‌رفت، از اونا بود که از آب روغن می‌گرفت.

(صادق هدایت – علویه‌خانم)

در سودجویی و مال‌اندوزی چیره‌دست بودن؛

بسیار زرنگ/ زیرک بودن و از هر موقعیتی به‌نفع خود بهره‌برداری مالی کردن

از آب کره/ روغن گرفتن

- راستش را بخواهید، پیشنهاد ایشان آش دهن‌سوزی هم نیست. اگر بتوانیم کمی صبر کنیم، شاید امکان بهتری پیدا کنیم.

- این دختره همچین آش دهن‌سوزی نیست که آدم براش غش کنه.

چیز چشم‌گیر/ قابل‌توجه/ بسیار مرغوبی بودن

آش دهن‌سوزی/ دهان‌سوزی بودن

اشاره به این است که پس از عمل اماله، شخص احساس می‌کند که مایع اماله در روده‌های او می‌گردد.

این پسره اینجا چی‌ می‌خواد، چرا مثل آب اماله مرتب می‌ره و می‌آد؟

پی‌درپی و بی‌دلیل معین [به جایی] رفت‌وآمد کردن

مثل آب اماله [به جایی] رفت‌وآمد کردن/ آمدن و رفتن

- در محله شهرت داشت که آن زن را از شهرنو آورده، آب توبه سرش ریخته و با او ازدواج کرده است.

- یارو می‌رود دست یک سیاه‌سرِ لچک‌به‌سر را می‌گیرد و می‌برد شاه‌عبدالعظیم، آب توبه می‌ریزد سرش، یک عمر باهاش زیر یک سقف زندگی می‌کند.

(علی اصغر صفوی – قایقران رود پاییز)

کسی (معمولا زنی خودفروش) را به‌قصد زندگی کردن با او توبه دادن

آبِ توبه سر کسی ریختن

تفسیر زیر درباره‌ی معنی دوم این اصط. گفته شده است:

در زمان قدیم که یخچالی وجود نداشت، خنک‌ترین آب در تهران آب قناتی بود که مظهر آن درمحل قصر قدیمی قاجار وجود داشت. در دوران رضاشاه زندان قصر را در آن مکان ساختند.  پس از آن، هرکس به زندان می‌افتاد، می‌گفتند: رفته است آب خنک بخورد.

1- همین‌که تقّی به توقّی خورد،  همه‌شون رفتن اروپا و از اون موقع تا حالا دارن اونجا آب‌خنک می‌خورن.

2- پسرجون، دست از این کارها بردار، اگه گیر بیفتی، باید  پنج‌شیش سال آب‌خنک بخوری.

1- در گوشه‌ی دنجی آرام لمیدن

2- زندانی بودن؛ در زندان به‌سر بردن

آب‌خنک/ آب‌ِ خنک خوردن

نگران نباش، دوتا مهمون کمتر یا بیشتر فرقی نمی‌کنه، آب دیزی رو زیاد می‌کنیم و سروته قضیه را به‌هم می‌آریم.

برای پذیرایی از مهمان متحمل خرج یا زحمت اضافی نشدن/ مقدار کمی به غذا اضافه کردن

آب دیزی را زیاد کردن

طرب نوجوان ز پیر مجوی که دگر ناید آب رفته به جوی (سعدی)

بازسازی شدن وضع خوب/ خوشایند گذشته

آبِ رفته به جوی [باز]آمدن

اگر تلاش کنی شاید بتوانی آب رفته را به جوی بازآوری.

وضع خوب/ خوشایند پیشین را دوباره ایجاد کردن

آبِ رفته را به جوی بازآوردن

قدرت‌های خارجی این گروه را در آب‌نمک خوابانده بودند تا در صورت لزوم برای راه‌انداختن جنگ داخلی و ایجاد هرج‌ومرج در کشور از وجودش استفاده کنند. اما به‌نظر می‌رسد که تاریخ مصرفش گذشته است.

کسی/ چیزی را [پروراندن و] برای استفاده در آینده/ در موقع مناسب زیرنظر داشتن

کسی/ چیزی را توی/ در آب‌نمک خواباندن

هنوز آب‌ورنگی داشت و مردها را به‌خود جلب می‌کرد.

شاداب/ باطراوت بودن

آب‌ورنگ داشتن

اشاره به این است که اگر ازجمله به‌علت آسیب دیدن واشر سرسیلندر، آب‌ و روغن موتور خودرو مخلوط شوند، موتور بیش از اندازه گرم می‌شود و احتمال سوختن آن وجود دارد.

الان آب‌وروغن قاطی کرده و نمی‌شه باهاش حرف زد، یک‌ساعت دیگه حالش سر جاش می‌آد.

عصبانی شدن

آب‌ و روغن/ آب‌وروغن قاطی کردن

مدیر ورشکستگی گفت: "با کمال تاسف باید اعلام کنم که شرکت پولی برای پرداخت دستمزدهای معوقه ندارد." و با این حرف آب پاکی را روی دست همه ریخت.

کسی را ناامید کردن؛ قاطعانه جواب منفی به کسی دادن

آبِ پاکی روی دست کسی ریختن

- هنوز آب کفن شوهرش خشک نشده بود که قرارومدار ازدواج با یکی دیگه رو گذاشت.

- آخه بی‌انصاف‌ها، بذارین آب کفن اون مرحوم خشک بشه، بعد سر ارث‌ومیراث با هم دعوا کنین!

- هنوز آب کفن و نم خاک قبر کشته‌های کابل خشک نشده است که امروز در قندهار باز هم کشتند.

(یک سایت اینترنتی افغانی)

زمان زیادی از مرگ کسی نگذشتن

آب کفن کسی خشک نشدن

آب از روی همگنان برد.

آبروی کسی را بردن؛ کسی را خوار کردن

آب از روی کسی بردن (قدیم)

1- گر بر آتش نمی‌زنی آبی، آتشم در دلِ خراب مزن (عطار)

2- با گفتن چند جمله آبی بر آتش مرد خشمگین زد و او را از آن تصمیم منصرف کرد.

1- آرام کردن؛ تسکین دادن؛ شوروشوق درون را کم کردن/ ازبین بردن

2- خشم یا آشوبی را فرونشاندن

آب بر/ به آتش زدن

هیجان و خشم را در بسیاری از فرهنگ‌ها به آتش تشبیه کرده‌اند، که شعله‌ی آن با ریختن آب فروکش می‌کند.

با گفتن چند جمله توانست آبی بر آتش مرد خشمگین بریزد و او را آرام کند.

آرام/ ساکت کردن کسی، خشم کسی را فرونشاندن

آب بر آتش کسی ریختن

دارویی که این دکتر داد، دوروزه حالم را خوب کرد، مثل آبی بود که روی آتش بریزند.

چیزی که به‌سرعت مشکلی را حل کند/ دردی را التیام بخشد/ بیماری‌ای را درمان کند

مثل آبی که بر/ روی آتش بریزند

برای نجات پسرش خودش را به آب و آتش زد؛ داروندارش را فروخت تا پول‌ وکیل‌ها را بدهد، به هر کس‌وناکسی رو انداخت...

برای رسیدن به هدفی خود را به خطر انداختن/ از هر وسیله‌ای استفاده کردن

خود را به آب و آتش زدن

دوست عزیز، این کارها آب برمی‌دارند، دور من یکی را خط بکش.

پیامد ناخوشایند داشتن/ زیانمند بودن چیزی

آب برداشتن چیزی

خیال کرد محشر کبرا شده، ولی آب از آب نجنبیده بود.

برقرار بودن آرامش و سکون

آب از آب تکان نخوردن/ نجنبیدن